Kampinoski Park Narodowy się powiększy? Trwa projekt zmiany granic i ochrony nowych terenów

Czy Kampinoski Park Narodowy już wkrótce się powiększy? Trwa projekt mający na celu włączenie do jego obszaru cennych przyrodniczo fragmentów otuliny. Zmiana granic, konsultacje z mieszkańcami, inwentaryzacja przyrody i plan ochrony nowych terenów – sprawdź, jakie działania są podejmowane.

Kampinoski Park Narodowy oficjalnie rozpoczął realizację nowego projektu pod nazwą „Przyroda bez granic”. Umowa podpisana z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zakłada aktualizację granic parku oraz opracowanie planu ochrony dla nowych obszarów, ze szczególnym uwzględnieniem roli korytarzy ekologicznych. Projekt realizowany jest w ramach programu „Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027” (FEnIKS), działania FENX.01.05 „Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury”.

Całkowity budżet przedsięwzięcia to 3 666 660 zł. Z tej kwoty 85% stanowi dofinansowanie z Unii Europejskiej (FEnIKS 3 116 661,00 zł), natomiast 15% to środki krajowe (549 999,00 zł). Projekt potrwa do końca 2028 roku.

Kampinoski Park Narodowy od 1997 roku funkcjonuje w niezmienionych granicach, mimo że przez dekady otoczenie parku ulegało dynamicznym przemianom. Obszar ten posiada nie tylko status Parku Narodowego, ale również znajduje się w sieci Natura 2000 (PLC140001 Puszcza Kampinoska) oraz jest strefą rdzeniową i buforową Rezerwatu Biosfery UNESCO.

Presja urbanizacyjna i rozwój infrastruktury w regionie powodują postępującą izolację przestrzenną parku, co negatywnie wpływa na jego ekosystemy. Korytarze ekologiczne – naturalne łączniki między terenami przyrodniczymi – są sukcesywnie przerywane. Brak ich ochrony może z czasem doprowadzić do ograniczenia wymiany genetycznej, a w konsekwencji – do spadku bioróżnorodności i efektywności działań ochronnych.

Podstawowym celem przedsięwzięcia jest korekta granic KPN poprzez włączenie około 1200 ha nowych obszarów – głównie gruntów prywatnych o charakterze rolniczym (łąki, pastwiska, sady) stanowią ok. 80% omawianego obszaru. Tereny te, choć formalnie znajdują się poza granicami parku, tworzą z jego obszarem przyrodniczą całość. Są to fragmenty ekosystemów, których jedynie część objęta jest prawną ochroną.

Projekt zakłada wykup tych gruntów, by zapewnić ich ochronę i włączyć je do zintegrowanego systemu zarządzania przyrodą. Dodatkowo, przewiduje się wyłączenie z granic parku terenów, które z uwagi na degradację utraciły swoje walory przyrodnicze – głównie wzdłuż dróg utwardzonych.

Wstępnie określono 16 grup obszarów obejmujących po kilka obrębów ewidencyjnych. Na potrzeby projektu opracowano mapy z wstępnymi propozycjami zmian granic. Kluczowym etapem będą jednak konsultacje społeczne, prace geodezyjne oraz szczegółowe inwentaryzacje przyrodnicze. To na ich podstawie powstaną końcowe mapy z uwzględnieniem wartości ekologicznej oraz uwarunkowań społecznych.

Zakłada się, że w toku prac niektóre z pierwotnie wytypowanych terenów mogą zostać wyłączone, a inne – bardziej wartościowe – dodane do propozycji. Ostateczna powierzchnia objęta projektem może zatem ulec korekcie.

Projekt obejmuje 7 typów siedlisk przyrodniczych, w tym m.in. torfowiska, śródlądowe wydmy porośnięte murawami napiaskowymi, grądy i łęgi. To przestrzenie o wyjątkowym znaczeniu dla lokalnej i regionalnej bioróżnorodności.

Ponadto na obszarze przewidzianym do włączenia do KPN występuje co najmniej 31 gatunków zwierząt i 1 gatunek rośliny wymienione w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej i Ptasiej, w tym 6 przedmiotów ochrony Natura 2000. Są to m.in. gatunki wpisane do Konwencji Berneńskiej oraz Polskiej Czerwonej Listy Kręgowców i Roślin. Projekt objąć ma również ochroną 18 gatunków roślin podlegających ochronie i 12 gatunków rzadkich.

Głównym założeniem przedsięwzięcia jest poszerzenie granic Kampinoskiego Parku Narodowego o wartościowe przyrodniczo fragmenty znajdujące się obecnie w jego otulinie. Działanie to zostanie przeprowadzone w oparciu o wytyczne zawarte w opracowanym projekcie planu ochrony KPN. Równolegle opracowany zostanie plan ochrony dla nowo włączonych obszarów, z uwzględnieniem siedlisk i gatunków objętych siecią Natura 2000 oraz roli, jaką pełnią korytarze ekologiczne w zachowaniu integralności przyrodniczej obszaru.

Cele szczegółowe projektu

1. Przeprowadzenie konsultacji społecznych z właścicielami nieruchomości planowanych do włączenia w granice Parku oraz uzyskanie od nich deklaracji, które stanowić będą podstawę do dalszych prac projektowych. Działania te mają również na celu zacieśnienie relacji z mieszkańcami otuliny oraz zwiększenie ich świadomości ekologicznej w kontekście życia na obszarze otaczającym park narodowy, będącym równocześnie częścią sieci Natura 2000 (PLC140001 Puszcza Kampinoska) i Rezerwatu Biosfery UNESCO M&B.
2. Przeprowadzenie prac geodezyjnych związanych ze wznowieniem granic KPN, a także korekta istniejących granic poprzez wyłączenie gruntów, które utraciły swoje walory przyrodnicze.
3. Wykonanie niezbędnych prac geodezyjnych na terenach przeznaczonych do włączenia w granice Parku – głównie podziałów nieruchomości.
4. Przeprowadzenie kompleksowej inwentaryzacji przyrodniczej, obejmującej występowanie cennych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także analizę ekosystemów leśnych i nieleśnych, w tym siedlisk przyrodniczych i gatunków ujętych w Dyrektywach Siedliskowej i Ptasiej – zarówno w obrębie, jak i w bezpośrednim sąsiedztwie terenów włączanych do KPN.
5. Identyfikacja i opis wartości przyrodniczych terenów planowanych do przyłączenia.
6. Rozpoznanie zagrożeń dla elementów przyrody znajdujących się na obszarach przeznaczonych do włączenia do KPN.
7. Zaplanowanie odpowiednich działań ochronnych dla siedlisk i gatunków na terenach nowo włączanych.
8. Opracowanie koncepcji przebiegu korytarzy ekologicznych na analizowanym obszarze.
9. Przygotowanie materiałów niezbędnych do zmiany rozporządzenia dotyczącego granic Kampinoskiego Parku Narodowego, w oparciu o powyższe cele i ustalenia.

źródło: Kampinoski Park Narodowy